محل فروشگاه چقدر مهم است؟ بر کسی پوشیده نیست که تاثیر مکان یک فروشگاه با بخشی از میزان فروش آن ارتباط مستقیمی دارد. البته در سایر مقالات موارد مرتبط که با بحث فروش و موفقیت یک فروشگاه سر و کار دارد را اشاره کرده‌ایم و هر کدام قطعا سهمی در حیطه درآمد فروشگاه دارند. در این مطلب قصد داریم مواردی که در رابطه با مکان فیزیکی فروشگاه نقش دارد را بیان کنیم که در علم ژئومارکتینگ دسته‌بندی می‌شود.
این نکات و موارد به شما کمک خواهد کرد تا اگر بدنبال محل جدید برای فروشگاه خود هستید برخی عوامل را مدنظر قرار دهید و یا حتی اگر درحال حاضر مکان خود را انتخاب کرده‌اید و فروشگاه راه‌اندازی شده است بتوانید از ظرفیت‌های آن آگاه شوید. با سورنا همراه باشید.
مسائل مکان‌یابی، اهداف مختلفی را دربرمی‌گیرند. این اهداف در شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای تصمیم‌گیری در مسئلۀ مکان‌یابی و زیرمعیارهای آنها نقش مهمی دارند.
(رویج و همکاران)
» سهولت دسترسی به محل فروشگاه چقدر مهم است؟
از جمله مهم‌ترین مواردی که برای مکان فروشگاه خود باید در نظر بگیرید، سهولت دسترسی به فروشگاه است. اینکه آیا مشتریان برای دسترسی و خرید از فروشگاه شما چه مسیری را باید از محل کار یا خانه طی کنند و آیا این مسیر به سادگی و راحتی امکان‌پذیر است یا با مشقّت همراه است؟ آیا شما فروشگاه خود را صبح زود باز می‌کنید و تا ساعت پایانی شب به مشتریان خدمت رسانی می‌کنید یا صرفا چند ساعت در روز فعال هستید؟!
در ادامه مولفه‌های اصلی این موضوع را بر اساس اولویت چیدمان کرده‌ایم که باید مورد بررسی قرار دهید:
- میزان ساعات کار فروشگاه
- موقعیت مکانی مستقر فروشگاه نسبت به چهارراه یا نبش خیابان اصلی
- نمایانی و چشمگیر بودن فروشگاه برای مشتریان
- ازدحام جمعیت
- مسافت سفر و زمان طی‌شدۀ مشتری تا محل فروشگاه
- فاصله تا جادۀ اصلی
- در دسترس بودن پارکینگ برای مشتریان
- راحتی دسترسی به حمل‌ونقل عمومی (تعداد ایستگاه‌های اتوبوسرانی، مترو، تاکسی و…)
- راحتی دسترسی برای اتومبیل‌ها
- جریان و ازدحام ترافیک وسایل نقلیه در محدودۀ فروشگاه
- راحتی دسترسی به‌صورتِ پیاده
- روان‌بودن جریان ترافیک
- عریض‌بودن مسیرها
- کیفیت کف‌سازی پیاده‌روها منتهی به فروشگاه
» ویژگی مکانی/فیزیکی فروشگاه
اما بعد از اینکه وضعیت سهولت دسترسی به فروشگاه را بررسی کردید و برای انتخاب محل جدید فروشگاه مدنظر قرار دادید و یا متوجه شدید که فروشگاه فعلی شما دارای چه ویژگی‌های از این حیث است، باید به موضوع فضا و مکان فیزیکی فروشگاه رسیدگی کنید. یعنی نکاتی که اکثر آنها در حوزه اختیار و تصمیم‌گیری خودتان است که پیاده سازی شود یا خیر.
مهم‌ترین مولفه‌ها در این زمینه شامل موارد زیر است:
- فضا و محیط فروشگاه
- شکل ظاهری/نمای فروشگاه/جذابیت‌های معماری
- تسهیلات/امکانات و تعداد پارکینگ
- (میزان تنوع برندها و دسته‌بندی‌های محصولات) کمّیت و کیفیت محصولات و خدمات فروشگاه
- فروشگاه دوبر و نمایان
- تعداد پرسنل فروشگاه
- مساحت فروشگاه (مترمربع)
- دعوت‌کنندگی فضای ورودی فروشگاه
- وجود جاده‌های جایگزین
- متمایزبودن معماری داخلی فروشگاه
- حجم ترافیک داخلی فروشگاه
- دسترسی/چرخش/جریان داخلی فضا
- تصویر ذهنی فروشگاه
- تعداد پیشخوان‌های پرداخت داخل فروشگاه
- اصول صحیح شهرسازی
جالب است بدانید بسیاری از مواردی که به فضای داخلی فروشگاه و همچنین نمای فروشگاه مربوط می‌شود به صورت کاملا استاندارد و یکپارچه تحت برند سورنا برای فروشگاه‌های همکار سورنا پیاده سازی می‌شود. برای مثال در تصویر زیر وضعیت قبل و بعد یک فروشگاه را بعد از فرانچایز با سورنا مشاهده می‌کنید.
سوپرمارکت آنلاین بهتر است یا فیزیکی؟
» تراکم، جمعیت و اشباع بازار
در این مولفه نیاز است برخی آمار و ارقام را جمع‌آوری یا حدس بزنید. تعداد افراد منطقه و محله‌ای که فروشگاه در آن قرار دارد؟ فضای کلی اختصاص‌داده‌شده به فروش کالاها در تمام فروشگاه‌های محله چقدر است؟ میانگین سرانه هزینه برای کالاهای فروشگاه چقدر است؟ سطح مصرف مشتریان چقدر است؟
مجموع این آمار و ارقام به شما بینش می‌دهد تا بررسی کنید آیا مکان فعلی اشباع وجود دارد یا پتانسیل خوبی برای فروشگاه وجود دارد. دیگر موارد این بخش شامل:
- تعداد و تراکم مشتریان
- سبک‌های زندگی مشتریان/ویژگی‌های اجتماعی‌ـ‌اقتصادی-جمعیتی/طبقه‌های مصرف مشتری
- میزان تراکم جمعیت/تعداد خانوار در حوزۀ تجاری
- میزان رشد جمعیت منطقه
- طبقات اجتماعی و خرده‌فرهنگ‌‌ها
- جمعیت مستقر در ساعات مختلف روز
- عادات خرید مشتری (زمان خرید، تکرار خرید، میزان مسافت طی‌شده، مکان خرید دارای اولویت و ساعات اولویت‌‌دار خرید)
- وضعیت تأهل
- شغل افراد
خریداران فروشگاه‌های مواد غذایی در بسیاری از موارد بانوان هستند و برای بانوان مسالۀ ایمنی و امنیت منطقۀ خرید بسیار حائز اهمیت است؛ پس در فرآیند مکان‌یابی به مسالۀ امنیت و ایمنی محله توجه خاصی کنند.
» جاذبۀ مکان برای فروشگاه
احتمالا افزایش فروشگاه‌های مواد غذایی در داخل مراکز خرید بزرگ و پاساژها را اخیر بیشتر مشاهده کرده‌اید. خود این مراکز نیز یا در نزدیکی محیط‌های عمومی و مناسب برای خانواده هستند (مانند پارک‌ها و فضای سبز) یا اینکه خود اقدام به تجهیز از لحاظ فضای سبز و محیط رفاهی می‌کنند.
بنابراین اگر مکان فروشگاه شما دارای مولفه‌های زیر باشد یک امتیاز مثبت خواهید داشت:
- وجود فضای بازی برای بچه‌ها
- وجود مراکز تفریحی و گردشگری و آرامش (مراکز تفریحی، کافی‌شاپ، و…)
- مجاورت با سازمان، کسب‌وکار دولتی (ساختمان اداری، ادارات دولتی و…)
- خوشنامی محله
- وجود فروشگاه‌های جذاب در بازار
- نزدیکی به سازمان‌های آموزشی و فرهنگی (مدارس، مراکز مطالعاتی، کتابخانه‌ها و…)
- فاصله از فضاهای نگهداری وسایل نقلیه (پمپ‌بنزین، پارکینگ، گاراژ، توقفگاه و …)
- وجود دستگاه‌های خودپرداز بانک‌ها
- نزدیکی به جاذبه‌های مهم و اماکن تاریخی
- فاصله از نقاط تجمع (بیمارستان، مراکز بهداشتی درمانی، بازار، هتل و …)
به‌کارگیری ژئومارکتینگ باعث می‌شود تا فروشگاه‌ها بتوانند با مکان‌یابی بهینه در جذب مشتری موفق‌تر عمل کنند. امیدواریم با بیان موارد و نکاتی که در این زمینه دارای اولویت بیشتری برای مشتریان است بتوانیم در راستای تصمیم‌گیری برای محل فروشگاه و یا استفاده از پتانسیل‌های محل فعلی کمک کرده باشیم.
